Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Η φαντασίωση του αδύνατου κεντροαριστερού εγχειρήματος (Απο την ΑΥΓΗ της Κυριακής)

Των Δημήτρη Γιατζόγλου και Τάκη Κατσαρού

"Ο Αλέξης Τσίπρας ανεβάζει τον πήχη για τους αντιπάλους. Δεν επιχειρεί μια οργανωτική συγκόλληση με εκλογική σκοπιμότητα. Προσπαθεί να συγκροτήσει ένα ιδεολογικό πολιτικό υποκείμενο με ηγεμονικές φιλοδοξίες.
Μπορείς να διαφωνήσεις... αλλά όχι να υποτιμήσεις την πρόκληση. Και αυτό αφορά πρωτίστως τον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς που πρέπει να επιταχύνουν τις δικές τους διαδικασίες ώσμωσης και διαλόγου. Αν δεν πάρουν τώρα πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, το φυλλορρόημα δεν θα έχει επιστροφή".
Το ως άνω εδάφιο είναι η ακροτελεύτια παράγραφος του πιο πρόσφατου άρθρου του Γιάννη Βούλγαρη, στην εφημερίδα "Τα Νέα" (8.12.2012) με τίτλο "Ο ριζοσπαστικός συντηρητισμός του ΣΥΡΙΖΑ".
Αποκομμένη από το υπόλοιπο άρθρο, θα μπορούσε να διαβαστεί και ως πολιτικός έπαινος στον Τσίπρα, ανεξαρτήτως διαφωνιών για τον προσανατολισμό του εγχειρήματος. Σε καιρούς που η πολιτική για ορισμένες δυνάμεις, εκπίπτει σε μια βίαιη ως προς τα αποτελέσματά της διαχείριση της οικονομίας και σε επιχείρηση εκφοβισμού της κοινωνίας, το να επιχειρείται η συγκρότηση ενός ηγεμονικού πολιτικού υποκειμένου είναι σπουδαίο πράγμα. Είναι συμβολή για να ανακτήσει η πολιτική τα χαρακτηριστικά μιας συνεκτικής αφήγησης που συνδέει το παρόν με το μέλλον, απαντώντας σε υπαρκτές κοινωνικές ανάγκες και αναζητήσεις - σε αυτό δεν παραπέμπει η έννοια της ηγεμονίας;
Στο κείμενο έχουν όμως αποτυπωθεί προηγουμένως όλα όσα καταλογίζονται στον ΣΥΡΙΖΑ από τους πιο εμπαθείς αντιπάλους του, τα οποία και συνοψίζονται στον τίτλο του άρθρου: "Κόμμα του πολιτικού τυχοδιωκτισμού και της ανευθυνότητας, του εμφυλιοπολεμικού λόγου και του νευρωτικού ακτιβισμού, καθηλωμένο στην υπεράσπιση του κρατισμού και του συντεχνιασμού. Κόμμα καιροσκοπικό που ενόψει της κυβερνητικής εξουσίας αρχίζει και κλείνει το μάτι "προς διεθνή και εγχώρια κέντρα ισχύος" για την προσαρμογή της πολιτικής του, επί το ρεαλιστικότερον (ένα αληθινό copy paste της πολεμικής του ΚΚΕ). Η αντίφασή βεβαίως είναι εξόφθαλμη: η ηγεμονία την οποία παραδέχεται ο Βούλγαρης δεν κερδίζεται με πολιτικούς αναχρονισμούς, με τη δημαγωγία και την εξαπάτηση.
Το άρθρο επικαιροποιεί τη βίαιη πολεμική προς τον ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρώντας μια αποτίμηση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης με ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά όπως:
Τις ετερόκλητες δυνάμεις που συναθροίζονται με μια επιλεκτική και απαξιωτική καταγραφή τους (εξουσιαστές και αντιεξουσιαστές, μαοϊκοί ή κνίτες, τροτσκιστές και πασόκοι) και με την αποσιώπηση της συμμετοχής χιλιάδων πολιτών του χώρου της ανανεωτικής αριστεράς στις διαδικασίες. Είναι λυπηρό και τεκμήριο προκατάληψης συνάμα: Ο παλιός γραμματέας του Ρήγα Φεραίου να παριστάνει πως δεν βλέπει τους χιλιάδες Ρηγάδες, τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ εσωτερικού που πλαισιώνουν το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.
Την αναντιστοιχία μεταξύ της εκλογικής εκτόξευσης και της κατώτερης των προσδοκιών οργανωτικής αύξησης.
Την έκπτωση των αναφορών στον μαρξισμό σε τελετουργία προς εσωκομματικής κατανάλωση, για να συγκαλυφθεί ο λαϊκιστικός λόγος στο εθνικό ακροατήριο.
Τον ενοποιητικό ρόλο του Τσίπρα ως δημαγωγού και ικανού τακτικιστή, ο οποίος προσφέρει "σμάλτο και πνοή στο πεπαλαιωμένο".
Από το κείμενο απουσιάζει η οποιαδήποτε κριτική αναφορά στη Διακήρυξη της Συνδιάσκεψης, προφανώς ως ανάξιου λόγου στοιχείο. Παράλειψη, που για έναν αριστερό διανοούμενο ο οποίος υπηρέτησε τις πεποιθήσεις του μέσα, κυρίως, από τη θεωρητική πρακτική συνιστά μια παραδοξότητα.
Αυτό που τελικά προκύπτει είναι μια καρικατούρα. Είναι η απαξίωση ενός κόσμου που προσήλθε δέσμιος -κατά τον Βούλγαρη- της φαντασίωσης ότι αποτελεί τον παράκλητο της ιστορίας και της κοινωνίας, αποχαυνωμένος από την "ευφορία της εκτόξευσης στο μεγάλο μέγεθος".
Μέχρις εδώ, παρά τις αντιφάσεις και την ενοχλητική εμπάθεια, μικρή η έκπληξη. Έχουμε για μια ακόμη φορά, την καταγραφή ενός ενδεχόμενου εφιάλτη που ταράζει τον ύπνο όλων των συστημικών παραγόντων: Να συνεχίσει ο ΣΥΡΙΖΑ την πορεία του προς την κυβερνητική εξουσία. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην εγερτήρια προτροπή προς τους "άλλους", ώστε, να αφυπνιστούν επιτέλους και να αποτρέψουν την πραγματοποίηση του εφιάλτη. Στο σημείο αυτό το κείμενο του Βούλγαρη παύει να είναι ένα κείμενο ανάλυσης και γίνεται ένα κείμενο πολιτικής γραμμής και άμεσης παρέμβασης. Μαζί με δυο ακόμη πρόσφατα άρθρα στην ίδια εφημερίδα (6.10.12 και 7.11.12) φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει μια πολιτική και ιδεολογική πλατφόρμα, η οποία θα υποστηρίξει τις σχετικές διεργασίες. Σε ποιους "άλλους" απευθύνεται η προτροπή; "Πρωτίστως", γράφει ο Βούλγαρης, σε όσους ανήκουν "στον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς". Δηλαδή, (εξαιρουμένου προφανώς του ΣΥΡΙΖΑ από το προσκλητήριο), στη ΔΗΜ.ΑΡ., στα απομεινάρια του ΠΑΣΟΚ και στους διάφορους έκπτωτους πρίγκηπές του. Και, "δευτερευόντως"; Πιθανώς σε κάποιους άλλους που ακόμα δεν κατονομάζονται, αλλά τους υποπτευόμαστε ενθυμούμενοι τη "συγκινητική" συστράτευση συγκεκριμένων επιχειρηματιών και οργανικών διανοουμένων του μνημονιακού συστήματος που είχε προκαλέσει η έκκληση "Τολμήστε!" την οποία είχαν από κοινού απευθύνει προς την κυβέρνηση Παπανδρέου απαιτώντας να εφαρμόσει χωρίς κανένα έλεος το Μεσοπρόθεσμο και τα μέτρα λιτότητας (βλ. "Βήμα" 1.6.2011). Τι πρέπει να κάνουν όλοι αυτοί; να συγκροτήσουν το δικό τους "εναλλακτικό κοινωνικοπολιτικό τους συνασπισμό" (έναντι του ΣΥΡΙΖΑ) προσανατολισμένο στον "εθνικό στόχο" και να προσδώσουν "λαϊκό έρεισμα και νέο ήθος στην αναζητούμενη στρατηγική της εθνικής ανασυγκρότησης" (6.10.12).
Η κοινωνική μαγιά, μας λέει ο Βούλγαρης υπάρχει: "η κοινωνία συσσωρεύει ένα μεταρρυθμιστικό δυναμικό, που μπορεί να αντιταχθεί στον "μονόχορδο", δημαγωγικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ. Η μεταρρυθμιστική αριστερά και η κεντροαριστερά μπορεί να γίνουν ο προνομιακός συνομιλητής του και να τον μετασχηματίσει σε "πολιτικό λαό". Έχουμε την αίσθηση, ότι εδώ πρόκειται για ένα διαρκές πολιτικό déjà vu. Διότι, το εγχείρημα της συσπείρωσης "των αριστερών της ευθύνης" επαναλαμβάνεται κατά καιρούς με διάφορες μορφές. Διότι, οι εκάστοτε ηγήτορες του εγχειρήματος (Παπανδρέου, Παπαδήμος) εξοβελίστηκαν στην ανακουφιστική λήθη με ταχύτητα ανάλογη του ενθουσιασμού που προκάλεσε η εμφάνισή τους. Διότι, ο "εθνικός στόχος" αναδιατυπώνεται διαρκώς από το 2010 με τον πιο μονόχορδο προπαγανδιστικό λόγο: "Να κερδίσουμε χρόνο" μέχρι να αλλάξουν τα πράγματα στην Ευρώπη (τα οποία βεβαίως και αλλάζουν ραγδαία προς το χειρότερο). Διότι, οι δυνάμεις προς τις οποίες απευθύνεται το προσκλητήριο, έχουν ήδη συνασπιστεί με τις δυνάμεις του πιο ακραίου οικονομισμού, με όλους αυτούς που εγκαλούν ως κουκουλοφόρους τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία του κ. Σαμαρά και του σκληρού εθνολαϊκιστικού νεοδημοκρατικού κύκλου που τον περιβάλλει. Διότι, το διαρκές βασικό τους μέλημα είναι να φτιαχτεί μια υγειονομική ζώνη αποκλεισμού, γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ, αγνοώντας ή δυσφημίζοντας επεξεργασίες και ιδέες, επιλέγοντας να συνομιλούν με το σουρεαλιστικό κοσμοείδωλο των διαφόρων Λοβέρδων.
Υπάρχει σε όλα αυτά ένα αφετηριακό λάθος που χαρακτηρίζει αυτό που ο Τζόρτζιο Ρούφολο* αποδίδει στη νεορεφορμιστική σκέψη: Από τη στιγμή που έχεις διαγράψει από τον πολιτικό και ιδεολογικό σου ορίζοντα τη δυνατότητα εναλλακτικών λύσεων έναντι του νεοφιλελεύθερου μονόδρομου, έστω και ως αναζήτηση, έχεις ήδη προσυπογράψει -ως δύναμη της Αριστεράς- την απώλεια της αυτόνομης δημιουργικότητας σου. Από τη στιγμή που, στο όνομα ενός παθιασμένου ηθικολογικού αντιλαϊκισμού, σπεύδεις να στιγματίσεις ως αρχαϊσμό που αντιστρατεύεται την πρόοδο κάθε (αντιφατικό βεβαίως) λαϊκό αίτημα, τότε εκλαμβάνεις ως ένδειξη ηγεμονίας τους πολιτικούς ελιγμούς στον κλειστό κόσμο των ελίτ - υπαρκτών ή αυτόκλητων. Το είδαμε να συμβαίνει στη δεκαετία του '90. Το βλέπουμε και σήμερα: ο ρεαλισμός στον 8ο όροφο. Το "όραμα" στο υπόγειο. Με το ασανσέρ να λείπει.
Έτσι, λοιπόν, ο "αριστερός μεταρρυθμισμός" εξαντλείται στη δικαιότερη ανακατανομή της φτώχειας ανάμεσα σε αυτούς που συντρίβονται από τη λιτότητα. Έτσι, ο "αριστερός ευρωπαϊσμός" αποδέχεται ως αναγκαία τη μεγαλύτερη εκθεμελίωση του ευρωπαϊκού κοινωνικού και δημοκρατικού κεκτημένου. Ή όπως το έχει θέσει σωστά ο Σωτήρης Βαλντέν: " Όσοι ταυτίζουν την παραμονή μας στην Ευρώπη με αυτά τα μέτρα προσφέρουν κακή υπηρεσία στην ευρωπαϊκή υπόθεση".
Έτσι, αδυνατείς να αντιληφθείς ότι η ακραία συμπίεση της μεσαίας τάξης, η καταστροφική ανεργία και η επιβολή του μοντέλου του "λευκού Κινέζου εργαζόμενου" αφαιρεί το κοινωνικό υπέδαφος των πολιτικών και προγραμματικών επαγγελιών της Κεντροαριστεράς και του εκσυγχρονισμού της δεκαετίας του '90.
Έτσι, καταλήγεις να θεωρείς τις "ελαστικές" μορφές απασχόλησης και την κατάλυση κάθε εργασιακού δικαιώματος ως κίνητρα για μια συναρπαστικότερη ζωή.
Έτσι, ενώ εκφωνείς διαρκώς τον ευρωπαϊσμό σου, οδηγείσαι στην παθητική αναδίπλωση της στρατηγικής σου στο πεδίο του "έθνους", επικεντρωμένη πεισματικά στις παθογένειες και τους αναχρονισμούς της κοινωνίας, στους οποίους ανάγεται τελικά η κρίση του διεθνοποιημένου ελληνικού καπιταλισμού.
Έτσι, αντί για τη "μεγάλη πολιτική" εγκλωβίζεσαι στη μεταμοντέρνα εκδοχή της αποσπασματικής περιπτωσιολογίας.
Και με όλα αυτά μαζί, η συγκρότηση ενός -αντιπαραθετικού προς τον επικίνδυνο ΣΥΡΙΖΑ- μνημονιακού κεντροαριστερού πόλου, με όρους ηγεμονίας, γίνεται η επαγγελία και η φαντασίωση ενός πολιτικά αδύνατου και κοινωνικά αναιμικού πολιτικού σχεδίου ή ο σταθμός μετεπιβίβασης των εμπνευστών του προς άλλα -Κεντροδεξιάς απόκλισης- δρομολόγια που, τουλάχιστον, δείχνουν ότι μπορούν να εγγυηθούν λόγο και ρόλο σε όσους τα ακολουθήσουν.
Θα πρόκειται πιθανά για ένα ακόμη επεισόδιο στο φαινόμενο της "εξακτίνωσης" για να αναφερθούμε σε έναν επιτυχημένο όρο που ο ίδιος ο Βούλγαρης έχει χρησιμοποιήσει για να περιγράψει την πορεία πολλών παλιών στελεχών της Αριστεράς προς κάθε κατεύθυνση του πολιτικού φάσματος.
Στην περίπτωση αυτή ίσως δούμε ενδιαφέρουσες προσθήκες στον κύκλο των εκ της Αριστεράς προερχομένων συμβούλων του κ. Σαμαρά (ο οποίος ενώ χάρη στον κ. Λαζαρίδη έχει αφομοιώσει ικανοποιητικά τον Λένιν υστερεί ακόμη απελπιστικά στον Γκράμσι).

* Τζόρτζιο Ρούφολο ( "Ελευθεροτυπία", 07.10.2007): "Υπήρχε κάποτε μια ρεφορμιστική σκέψη ικανή να εκφράζεται για το σύνολο των προβλημάτων, εθνικών και παγκόσμιων, με μιαν ευρεία και γενναιόδωρη αντίληψη.
Σε σύγκριση με αυτήν η τάση του σύγχρονου 'φιλελεύθερου ρεφορμισμού' φαίνεται να οδηγεί, όπως θα έλεγε ένας Γάλλος κοινωνιολόγος, 'στο κουτσομπολιό μάλλον, παρά στη συνομιλία'. Η αυστηρότητά του εξαντλείται στο να ασκεί κριτική στις 'αποτυχίες' του κράτους. Για την ανισότητα που διευρύνεται, για την κοινωνική αδικία που θριαμβεύει, για την προσωρινή και επισφαλή απασχόληση που προκαλεί αγωνία στους εργαζόμενους, για το αίσχος της φοροδιαφυγής, για την οικονομική εγκληματικότητα, ο νεορεφορμιστής σωπαίνει"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου