Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2012

Το στρατηγικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς



Του Στέλιου Παππά 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο επίκεντρο μιας κρίσης από την έκβαση της οποίας δεν θα καθοριστεί μόνο η τύχη των λαών της Ευρώπης, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας. Δεν θα επαναλάβουμε εδώ τα χαρακτηριστικά της κρίσης, αλλά στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε ένα στρατηγικό σχέδιο προκειμένου να υπάρξει ένας αναπροσανατολισμός στη συνολική οικοδόμηση της Ε.Ε. και όλης της Ευρώπης. Η ευθύνη για την κρίση βαραίνει τις κυρίαρχες κοινωνικές δυνάμεις, τους τραπεζίτες αλλά πρώτα απ' όλους τις πολιτικές ηγεσίες της Ε.Ε. που λειτουργούν ως μεσάζοντες προωθώντας τις στρατηγικές επιλογές της ευρωπαϊκής κεφαλαιοκρατίας, του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και των οίκων αξιολόγησης. Έχουν ευθύνη διότι όχι μόνο δεν αλλάζουν τα νεοφιλελεύθερα δόγματα τους αλλά με το “Σύμφωνο για το Ευρώ” οδηγούν σε μεγαλύτερη κρίση τις κοινωνίες και τους λαούς της Ευρώπης.
Απέναντι στο σχέδιο των κυρίαρχων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, χρειάζεται ένα άλλο σχέδιο που να αλλάζει τα οικονομικά, πολιτικά και στρατηγικά δόγματα της Ε.Ε.
1. Η σημερινή κρίση χρέους και ελλειμμάτων μόνο ως κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σε μια ενιαία οικονομική και νομισματική ζώνη δεν υπάρχει δυνατότητα για εθνικές στρατηγικές στην αντιμετώπιση της κρίσης. Αντίθετα είναι όρος ύπαρξης όχι μόνο η ενιαία αντιμετώπιση, αλλά και ευρύτατες κοινές πολιτικές με επίκεντρο μια ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική που θα εδράζεται σε ένα ισχυρό προϋπολογισμό αλλά και στον δημόσιο κοινωνικό και δημοκρατικό έλεγχο του βασικού τραπεζικού τομέα κάθε χώρας με πρώτη την ΕΚΤ.
Αυτά σημαίνουν ότι είναι επείγουσα η αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού στο 5% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ προκειμένου να ενισχυθούν οι αναπτυξιακοί μηχανισμοί και να υπάρξει συνολικός επανασχεδιασμός στην χρηματοδότηση νέων δράσεων που να ανταποκρίνονται σε ένα νέο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης το οποίο να υπηρετεί τις ανάγκες της πλειοψηφίας των λαών της Ευρώπης, την αειφορία της φύσης, την παγκόσμια ειρήνη και τη δημοκρατία.
Κοινοτικός προϋπολογισμός και τραπεζικός τομέας υπό δημοκρατικό έλεγχο μπορούν να δημιουργήσουν δυνατότητες για την υπέρβαση της ύφεσης, της ανεργίας και των τεράστιων ανισοτήτων.
2. Παράλληλα η Ε.Ε. οφείλει να συμβάλει σε μια νέα παγκόσμια ρύθμιση των αγορών και ειδικότερα των χρηματαγορών λαμβάνοντας υπ' όψη της τις ανακατατάξεις που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη με την ενίσχυση του ρόλου των αναπτυσσομένων χωρών ιδιαίτερα της Κίνας, της Ρωσίας αλλά και των υπόλοιπων χωρών του BRIC.
Η ρύθμιση των χρηματαγορών προϋποθέτει πριν απ' όλα την καταπολέμηση της κερδοσκοπικής κίνησης του κεφαλαίου, αλλά και τη ρύθμιση των χρεών ιδιαίτερα των χρεών του τρίτου κόσμου. Προϋποθέτει τον εκδημοκρατισμό και την αλλαγή των δογμάτων των παγκόσμιων χρηματοδοτικών οργανισμών του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Π.Ο.Ε.
Προϋποθέτει την εξάλειψη του φαινομένου των νομισματικών πολέμων.
Προς αυτή την κατεύθυνση είναι χρήσιμο να αξιοποιηθεί η πρόταση του BRIC για ένα νέο νόμισμα ως παγκόσμιο αποθεματικό.
Η σημερινή διασύνδεση των οικονομιών αλλά και οι συντελούμενες ανακατατάξεις στην παγκόσμια αγορά, σε συνδυασμό με την παγκόσμια κρίση, ιδιαίτερα στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επιβάλλουν να οδηγηθούμε σε μια νέα νομισματική ισορροπία με προσεκτικά βήματα ώστε να αποφύγουμε κινδύνους για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
3. Ουσιώδης προϋπόθεση για μια νέα πορεία της Ευρώπης είναι η αλλαγή των δογμάτων εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής
Η Ε.Ε. οφείλει να απομακρυνθεί από τη λογική του ευρωατλαντισμού και να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου πλαισίου διεθνών σχέσεων. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι η διάλυση του ΝΑΤΟ και η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού συμφώνου συνεργασίας και ειρήνης με τη συμμετοχή και της Ρωσίας.
Η εγκατάλειψη κάθε σκέψης για δημιουργία εκστρατευτικών σωμάτων ταχείας επέμβασης μακρυά από τα σύνορα της Ευρώπης.
Κεντρική πολιτική αυτής της συνεργασίας πρέπει να είναι η μείωση των εξοπλισμών και η κατάργηση όλων των βάσεων που απειλούν την ειρήνη στην περιοχή.
Η μετατροπή μονάδων της πολεμικής βιομηχανίας σε βιομηχανίες για την ειρήνη και για την προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο αλλαγής του συνολικού παραγωγικού μοντέλου.
Αυτή η κεντρική επιλογή ειρήνης και συνεργασίας παίρνει υπ' όψη της το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε περίοδο όπου δρομολογούνται ανακατατάξεις στην παγκόσμια ισορροπία οι οποίες δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να μετατραπούν σε οδύνες για τους λαούς της γης.
4. Η Ευρώπη δεν μπορεί να ξεχνάει ότι η ανθρωπότητα κρατάει στα χέρια της δύο καυτές πατάτες την “παγκόσμια φτώχεια” και την “επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών”. Αυτό σημαίνει ότι η ανάγκη για την αντιμετώπιση αυτών των δύο οικουμενικών προβλημάτων πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα κάθε πολιτικής. Στον κόσμο δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη όταν η πλειοψηφία του πληθυσμού της γης ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας και χωρίς δικαιώματα. Δεν μπορεί να υπάρξει ομαλή εξέλιξη για την ανθρωπότητα όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τη φύση.
Στο πλαίσιο αυτών των αντιλήψεων οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα. Τα μεταναστευτικά ρεύματα δεν αποτελούν φυσικό φαινόμενο, αλλά είναι αποτέλεσμα της υπερεκμετάλλευσης που υφίστανται περιοχές του πλανήτη από τον επεκτατισμό των πολυεθνικών, από τις επιδρομές και από τα αυταρχικά καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν προκειμένου να εδραιωθεί η παγκόσμια ηγεμονία του ευρωατλαντισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η Ευρώπη συναισθανόμενη τις ευθύνες της έναντι των λαών που προέρχονται από αυτές τις περιοχές δεν οφείλει απλά μια παγκόσμια συγγνώμη, αλλά οφείλει να συμβάλει στη δημιουργία μιας παγκόσμιας δημοσιονομικής αναδιανεμητικής πολιτικής. Να βοηθήσει τους λαούς ώστε μόνοι τους να δημιουργήσουν θεσμούς δημοκρατίας και διαφάνειας που θα αντικαταστήσουν τα αντιδημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα στις περιοχές αυτές. Ταυτόχρονα να εγκαταλείψει τις πολιτικές που τη μετατρέπουν σε φρούριο.
5. Το κριτήριο της διαφάνειας της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων πρέπει να αποτελεί απαράβατο όρο τόσο στην ανάπτυξη της συνεργασίας όσο και στην πολιτική για τη μελλοντική διεύρυνση της Ε.Ε. με νέες χώρες.
Η παρούσα κρίση έχει βάλει σε δοκιμασία τη διαδικασία διεύρυνσης της Ε.Ε. Η συμμαχία συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατών στην ηγεσία της Ε.Ε. αντιμετωπίζει τη διεύρυνση ως ευκαιρία για το άνοιγμα των αγορών και ως ιμάντα για να μετακυλίει τις συνέπειες της κρίσης προς τις νέες χώρες.
Όμως η είσοδος νέων χωρών μπορεί να προχωράει μόνο εφ' όσον ενισχύονται τα απαραίτητα εργαλεία δημοσιονομικής πολιτικής. Δεν μπορεί το κόστος της διεύρυνσης να καλύπτεται από τις περικοπές του προϋπολογισμού και των προγραμμάτων που προορίζονται για την ανάπτυξη χωρών και περιοχών της Ευρώπης που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση.


Β' Μέρος                                                        
Η σημερινή κρίση χρέους και ελλειμμάτων μόνον ως κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η Ε.Ε. οφείλει να συμβάλει σε μια νέα παγκόσμια ρύθμιση των αγορών και ειδικότερα των χρηματαγορών. Ουσιώδης προϋπόθεση για μια νέα πορεία της Ευρώπης είναι η αλλαγή δογμάτων εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Η Ευρώπη δεν μπορεί να ξεχνάει ότι η ανθρωπότητα κρατάει δύο καυτές πατάτες, την "παγκόσμια φτώχεια" και την "επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών". Το κριτήριο της διαφάνειας της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων πρέπει να είναι απαράβατος όρος της συνεργασίας και της διεύρυνσης σε νέες χώρες. Επιγραμματικά ήταν τα πέντε (5) πρώτα σημεία του α' μέρους του άρθρου του Στέλιου Παππά που δημοσιεύθηκε προχθές στην "Αυγή" της Κυριακής.


Β' Μέρος
Του Στέλιου Παππά
6. Κορυφαίο και κεντρικό πρόβλημα της Ε.Ε. παραμένει το μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα.
Συνέπεια αυτού του ελλείμματος είναι το γεγονός ότι η κρίση οδηγεί σε αυξανόμενη τάση για επανεθνικοποίηση των πολιτικών, σε φαινόμενα εθνικών περιχαρακώσεων και σε αύξηση των πολιτικών και ιδεολογικών εθνικισμών.
Ο νεοφιλελευθερισμός, με κεντρικό χαρακτηριστικό του τον ανταγωνισμό στις αγορές, μεταφέρει αυτό το χαρακτηριστικό στις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη, τους λαούς, ακόμη και ανάμεσα στους εργαζόμενους της ίδιας χώρας.
Το φαινόμενο αυτό όχι μόνο διαλύει την κοινωνική συνοχή, όχι μόνο καταργεί την αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς, στις γενιές και στα κράτη, αλλά καλλιεργεί τους εθνικισμούς που μπορεί να μετατρέψουν για άλλη μια φορά την Ευρώπη σε θέατρο οδυνηρών αναμετρήσεων.
Απέναντι σ' αυτό το φαινόμενο οφείλουμε, ως αριστερά, να επιστρατεύσουμε την αλληλεγγύη ως διαχρονική αξία. Να αξιοποιήσουμε όλο το οπλοστάσιο των αξιών και της ιδεολογίας της αριστεράς. Να μετατρέψουμε την ιδεολογία και τις αξίες της αριστεράς σε πολιτικούς στόχους που καθημερινά θα ανοίγουν τον δρόμο για την κοινωνία της πανανθρώπινης ελευθερίας, της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας.
Στο έλλειμμα δημοκρατίας οφείλουμε να σχεδιάσουμε και να αντιτάξουμε τον “Ευρωπαϊκό δημόσιο δημοκρατικό χώρο”, που θα επιτρέψει στους λαούς της Ευρώπης να ανακαλύψουν τα κοινά τους χαρακτηριστικά, τα κοινά τους συμφέροντα και να συμμετέχουν στον σχεδιασμό του κοινού μέλλοντος τους.
Οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, με αλλεπάλληλες “διακρατικές συνθήκες” καθιέρωσαν τον νεοφιλελευθερισμό ως δόγμα και επιχείρησαν να τον επιβάλλουν με συνταγματικό περίβλημα. Αυτό το σύστημα της “διακυβερνητικής διακυβέρνησης” της Ευρώπης, με κυρίαρχο δόγμα τον νεοφιλελευθερισμό, όχι μόνο δεν προστάτευσε τους λαούς από την κρίση, αλλά αποτελεί την πηγή και την αιτία της κρίσης. Όχι μόνο δεν οδηγεί στην ανάπτυξη συνείδησης για το κοινό μέλλον των λαών, αλλά τους οδηγεί σε αντιπαραθέσεις.
Προϋπόθεση για τη δημιουργία του “Ευρωπαϊκού Δημοκρατικού Δημόσιου Χώρου” είναι η διατύπωση ενός “καταστατικού χάρτη” που θα αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη είναι μια ένωση λαών και κρατών που συνομολογούν στο έδαφος της δημοκρατίας να οικοδομήσουν το κοινό τους μέλλον. Ότι κάθε βήμα προς την ενοποίηση θα έχει τη συμμετοχή και τη σύμφωνη γνώμη του λαού κάθε χώρας και θα εγκρίνεται με δημοψήφισμα.
Θα επιτρέπει τη δημιουργία πανευρωπαϊκών ενώσεων των κοινωνικών ομάδων με βάση τα κοινά τους χαρακτηριστικά, την εργασία τους, την ιδεολογία τους, την πολιτική τους αντίληψη, τις ιδιαιτερότητες στη στάση της ζωής τους. Κοινό χαρακτηριστικό τους ο σεβασμός στις πολιτισμικές, θρησκευτικές και προσωπικές ιδιαιτερότητες των άλλων.
Θα καθιερώνει ένα ευρύ φάσμα κοινών αγαθών στα οποία ο κάθε πολίτης θα έχει δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση σ' αυτά. Θα ορίζει τους μηχανισμούς που θα εξασφαλίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος.
Κεντρικός στόχος είναι οι αλλαγές στο σύστημα πολιτικής εξουσίας με σαφή διαχωρισμό της εκτελεστικής από τη νομοθετική εξουσία, όπου το ευρωκοινοβούλιο θα είναι το αποκλειστικό νομοθετικό σώμα το οποίο θα υποχρεούται να διασφαλίζει και να τηρεί κανόνες διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών.
Η εκτελεστική εξουσία, με σεβασμό στις κρατικές ιδιαιτερότητες αλλά και απαλλαγμένη από τη λογική της “διακυβερνητικής διακυβέρνησης”, θα λειτουργεί ως εντολοδόχος της νομοθετικής εξουσίας και θα υπόκειται στον έλεγχο τόσο του κοινοβουλίου όσο και των οργανωμένων ομάδων της κοινωνίας των Ευρωπαίων πολιτών.
7. Δεν επιδιώκουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία και ένα πολίτευμα για την αριστερά και τους αριστερούς. Το σχέδιο της αριστεράς αφορά όλους τους πολίτες. Άλλωστε, εκτός από μια μειοψηφία που κερδοσκοπεί ακόμη και όταν η οικονομία και η κοινωνία βρίσκονται σε κρίση οι λαοί υφίστανται τις συνέπειες της κρίσης.
Αν τα φαινόμενα της κρίσης είναι ιδιαίτερα έντονα σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες, σε όλες σχεδόν τις χώρες παρουσιάζονται τα στοιχεία της κρίσης, ιδιαίτερα με την αύξηση της ανεργίας και την επίθεση που δέχεται το κοινωνικό κράτος και τα εισοδήματα των εργαζομένων. Αυτός είναι ο λόγος που το σχέδιο της αριστεράς αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία των λαών της Ευρώπης. Δυστυχώς, στο πολιτικό επίπεδο, οι δυνάμεις της αριστεράς δεν είναι αρκετές για να σηκώσουν το βάρος των αλλαγών που χρειάζονται. Επιπλέον, δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, που σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους βρέθηκαν στην ίδια πλευρά με την αριστερά, σήμερα έχουν ταυτιστεί με τις συντηρητικές δυνάμεις και υπηρετούν όλες τις νεοφιλελεύθερες επιλογές.
Για τον λόγο αυτόν το στρατηγικό σχέδιο της αριστεράς θα πρέπει να γίνει κτήμα ευρύτατων λαϊκών δυνάμεων, οι οποίες θα μπορούν να αναγνωρίσουν την ιδιαιτερότητά τους τόσο στη μάχη για την επικράτησή του, όσο και στη φάση της εφαρμογής του. Όσο θα πείθονται ότι το σχέδιο αυτό είναι και δική τους υπόθεση τόσο θα αποδεσμεύονται από τις προηγούμενες πολιτικές επιλογές. Στη σημερινή φάση, όμως, αυτό το καθήκον πέφτει στους ώμους των δυνάμεων της αριστεράς και κυρίως όσων εμπνέονται από αυτό το σχέδιο. Οι δυνάμεις του ΚΕΑ πρέπει να πρωτοστατήσουν ώστε να διαμορφωθεί ο πολιτικός και κοινωνικός συσχετισμός μέσα και έξω από τους θεσμούς. Στο ευρωκοινοβούλιο οι βουλευτές μας πρέπει να βρούνε τον τρόπο ώστε να διαμορφώσουν μια ευρεία συναίνεση από κάθε οργανωμένη ή αυτόνομη δύναμη πάνω στο προτεινόμενο σχέδιο. Το ίδιο πρέπει να κάνουν οι εκπρόσωποι της αριστεράς σε όλα τα κοινοβούλια, σε κάθε τοπική κυβέρνηση, περιφέρεια ή δήμο.
Η μεγάλη δύναμη όμως πρέπει να αναπτυχθεί μέσα στα κινήματα, με πρώτα τα κινήματα και τους φορείς των εργαζομένων, της νεολαίας, των δυνάμεων της διανόησης στα πανεπιστήμια και στους ανθρώπους της τέχνης, στο κίνημα γυναικών, αλλά και κάθε ομάδας με ιδιαιτερότητες. Κεντρικό χαρακτηριστικό τους η αναπόδραστη ανάγκη να συντονίσουμε τη δράση όλων των ομάδων σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να διαμορφώσουμε “ντε φάκτο” τον “Ευρωπαϊκό Δημόσιο Χώρο Δημοκρατίας”. Για τον λόγο αυτόν μπορούμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, από το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και από κάθε άλλη μορφή Πανευρωπαϊκής οργάνωσης.
Η ηγεσία του ΚΕΑ, με άμεσες πρωτοβουλίες που θα πάρουν πανευρωπαϊκή δημοσιότητα, πρέπει να καταστήσει σαφές στην ηγεσία της Ε.Ε. ότι οι ιστορικές ευθύνες της είναι μεγάλες και ότι είναι ανάγκη για το καλό των λαών να εγκαταλείψει τα νεοφιλελεύθερα δόγματα της. Αντίστοιχη πρωτοβουλία πρέπει να αναληφθεί από το προεδρείο του ΚΕΑ προς τις κυβερνήσεις και τους ανώτατους πολιτειακούς παράγοντες κάθε χώρας, όχι μόνο των χωρών που σήμερα βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης, αλλά και στις ηγεσίες των χωρών που παίζουν ηγετικό ρόλο στην Ε.Ε., ειδικότερα Μέρκελ και Σαρκοζί. Θα ήταν εξαιρετικά μεγάλης σημασίας γεγονότα αν η Μέρκελ και ο Σαρκοζί υποστούν συντριπτική ήττα στις επικείμενες εκλογές και προκύψει πολιτικός συσχετισμός που θα έθετε σε αμφισβήτηση τις μέχρι τώρα επιλογές τους τόσο στην προώθηση του νεοφιλελευθερισμού όσο και στην ενδυνάμωση του Ευρωατλαντισμού. Κάθε ήττα των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων πρέπει να μετατρέπεται σε βήμα για την Ευρώπη της αλληλεγγύης, της ειρήνης και της δημοκρατίας.

Read more »